“Chúng ta cần thêm thời gian để xem xét.”, “Cứ từ từ đã, chưa phải lúc.”, “Vấn đề này không phải do tôi, là do thị trường/do nhân viên A/do phòng ban B…”
Trong vai trò lãnh đạo, sự cẩn trọng là một đức tính. Nhưng có một lằn ranh mong manh giữa cẩn trọng và chần chừ, giữa phân tích và tê liệt. Nhiều nhà lãnh đạo, vì sợ chịu trách nhiệm trước những quyết định có tính rủi ro, đã vô tình đẩy cả tổ chức vào một “khoảng lặng” chết người.
Họ cho rằng việc không ra quyết định sẽ an toàn hơn là đưa ra một quyết định sai lầm. Nhưng với kinh nghiệm của một kiến trúc sư, người hiểu rằng việc trì hoãn gia cố nền móng khi thấy những vết nứt đầu tiên không phải là sự thận trọng, mà là đang chờ đợi cả công trình sụp đổ, tôi phải khẳng định: Trong kinh doanh, không ra quyết định cũng chính là một quyết định – quyết định lựa chọn sự trì trệ.
Sự thiếu quyết đoán và xu hướng né tránh, đổ lỗi khi có sai lầm xảy ra không chỉ là một điểm yếu cá nhân. Nó là một loại “độc tố” quản trị đang từ từ phá hủy lòng tin, làm suy yếu văn hóa và nhấn chìm tiềm năng của cả một doanh nghiệp. Bài viết này sẽ phân tích tại sao sự do dự của người thuyền trưởng lại nguy hiểm hơn cả cơn bão, và làm thế nào để kiến tạo một phong cách lãnh đạo dứt khoát, truyền cảm hứng và thực sự có trách nhiệm.
“Người lãnh đạo giỏi phải sẵn sàng đối mặt với sự bất định, nhưng vẫn phải hành động.” – Colin Powell
“Con Tàu Không Thuyền Trưởng”: Cái Giá Của Sự Do Dự Và Né Tránh
Khi người đứng đầu một tổ chức thường xuyên chần chừ và không dám chịu trách nhiệm, họ không chỉ thất bại trong vai trò của mình. Họ đang tạo ra một khoảng trống quyền lực và một môi trường làm việc đầy bất ổn.
1. Tê Liệt Toàn Bộ Tổ Chức
Sự do dự của lãnh đạo có tính lây lan. Khi người thuyền trưởng không dám ra lệnh bẻ lái, cả con tàu sẽ đứng im giữa dòng nước xoáy.
- Cơ hội bị bỏ lỡ: Trong khi bạn đang “cân nhắc thêm”, đối thủ đã hành động và chiếm lĩnh thị trường. Những cơ hội kinh doanh tốt nhất thường không chờ đợi ai.
- Công việc đình trệ: Nhân viên không biết phải làm gì tiếp theo vì không có định hướng rõ ràng từ cấp trên. Các dự án quan trọng bị trì hoãn vô thời hạn, gây lãng phí thời gian và nguồn lực.
- Mất đi lợi thế “nhanh nhạy”: Đối với các doanh nghiệp SME, tốc độ và sự linh hoạt là lợi thế cạnh tranh lớn nhất. Sự thiếu quyết đoán của lãnh đạo sẽ tự tay triệt tiêu đi lợi thế này.
2. Xói Mòn Lòng Tin Và Sự Tôn Trọng
Lòng tin là nền tảng của mọi mối quan hệ lãnh đạo – nhân viên. Nền tảng này sẽ bị phá hủy bởi hai hành động:
- Không dám quyết: Nhân viên sẽ mất niềm tin vào năng lực và bản lĩnh của một người lãnh đạo không thể đưa ra những quyết định khó khăn.
- Không dám nhận sai: Khi có sai lầm xảy ra, một nhà lãnh đạo yếu kém sẽ tìm cách đổ lỗi cho cấp dưới hoặc cho hoàn cảnh khách quan. Hành động này không chỉ bất công, nó còn giết chết sự tôn trọng. Nhân viên sẽ không bao giờ dám cống hiến hết mình cho một người sẵn sàng “ném” họ ra để bảo vệ bản thân.
3. Bóp Nghẹt Văn Hóa Sáng Tạo Và Chịu Trách Nhiệm
Tại sao nhân viên phải dám thử nghiệm những ý tưởng mới, dám chấp nhận rủi ro khi họ biết rằng nếu thất bại, họ sẽ là người duy nhất phải gánh chịu hậu quả? Một môi trường nơi lãnh đạo né tránh trách nhiệm sẽ tạo ra một nền văn hóa đầy sợ hãi. Nhân viên sẽ chọn cách làm việc an toàn nhất, không dám đề xuất, không dám đột phá. Tinh thần dám làm, dám chịu trách nhiệm sẽ hoàn toàn biến mất.
4. Gây Ra “Chảy Máu” Nhân Tài Âm Thầm
Những nhân viên giỏi nhất, có năng lực và bản lĩnh nhất luôn muốn làm việc với những người lãnh đạo quyết đoán và công bằng. Họ khao khát được dẫn dắt bởi những người truyền cảm hứng bằng hành động, không phải bằng sự do dự. Một môi trường làm việc thiếu định hướng và đầy bất an do sự thiếu quyết đoán của người đứng đầu chính là lý do khiến những “chiến binh” tốt nhất của bạn lặng lẽ rời đi.
Từ “Người Phán Xét” Đến “Người Dẫn Dắt”: Kiến Tạo Một Phong Cách Lãnh Đạo Dứt Khoát
Vậy, làm thế nào để thoát khỏi cái bóng của sự do dự và sợ hãi? Lãnh đạo quyết đoán không có nghĩa là liều lĩnh hay độc tài. Đó là một kỹ năng, một bản lĩnh được rèn giũa dựa trên sự rõ ràng và trách nhiệm.
1. Chấp Nhận Rằng “Không Có Quyết Định Hoàn Hảo”
Nỗi sợ sai lầm là nguyên nhân chính của sự chần chừ. Hãy chấp nhận một sự thật: trong kinh doanh, không có quyết định nào là hoàn hảo 100%. Luôn có những yếu tố bất định. Nhiệm vụ của người lãnh đạo không phải là chờ đợi một quyết định không có rủi ro, mà là đưa ra quyết định tốt nhất có thể dựa trên những thông tin hiện có, và sẵn sàng điều chỉnh khi cần thiết.
2. Xây Dựng Một “Khung” Ra Quyết Định Rõ Ràng
Để giảm bớt sự cảm tính và do dự, hãy xây dựng một quy trình để ra quyết định.
- Xác định vấn đề cốt lõi: Chúng ta đang thực sự cố gắng giải quyết vấn đề gì?
- Thu thập dữ liệu và ý kiến: Lắng nghe ý kiến từ những người có chuyên môn và xem xét các dữ liệu liên quan.
- Phân tích các phương án: Mỗi lựa chọn có ưu, nhược điểm và rủi ro gì?
- Ra quyết định và Cam kết: Chọn một phương án và dồn toàn lực để thực thi nó.
3. Nguyên Tắc “Thất Bại Nhanh, Học Hỏi Nhanh” (Fail Fast, Learn Faster)
Hãy xem mỗi quyết định như một cuộc thử nghiệm. Nếu nó không hiệu quả, đừng xem đó là một thảm họa. Hãy xem đó là một bài học kinh nghiệm quý giá. Một quyết định sai lầm được đưa ra và sửa chữa nhanh chóng còn tốt hơn vạn lần so với việc không đưa ra quyết định nào cả.
4. Lãnh Đạo Bằng Sự “Chịu Trách Nhiệm”
Đây là yếu tố then chốt để xây dựng lòng tin. Khi một sai lầm xảy ra, hãy là người đầu tiên đứng ra và nói: “Đây là trách nhiệm của tôi.” Sau đó, hãy tập trung vào việc tìm giải pháp, không phải tìm người để đổ lỗi. Một hành động chịu trách nhiệm như vậy sẽ có sức mạnh truyền cảm hứng và xây dựng lòng trung thành lớn hơn bất kỳ bài diễn văn nào.
Mondialbrand: Nơi Sự Rõ Ràng Trong Chiến Lược Mang Lại Sự Tự Tin Trong Hành Động
Tại Mondialbrand, với vai trò là “Kiến trúc sư Kiến tạo Giá trị Kinh doanh Bền vững”, chúng tôi không chỉ kiến tạo nên những bản sắc thương hiệu. Chúng tôi kiến tạo nên sự rõ ràng. Và chúng tôi tin rằng, sự rõ ràng chính là liều thuốc giải tốt nhất cho căn bệnh thiếu quyết đoán.
- Chiến lược là “Ngôi Sao Phương Bắc” cho mọi quyết định: Tại sao nhiều lãnh đạo lại do dự? Vì họ không có một kim chỉ nam, một “ngôi sao phương bắc” để làm cơ sở cho các lựa chọn của mình. Giai đoạn “Thẩm thấu Chiến lược” của chúng tôi chính là quá trình cùng bạn xác định và làm rõ “ngôi sao” đó. Một chiến lược kinh doanh và thương hiệu sắc nét sẽ giúp bạn dễ dàng hơn rất nhiều trong việc nói “có” với những cơ hội phù hợp và nói “không” với những thứ gây xao nhãng.
- Chúng tôi luôn bắt đầu bằng câu hỏi “Tại sao?”: Triết lý này buộc chúng ta phải đào sâu vào bản chất của vấn đề trước khi đưa ra bất kỳ giải pháp nào. Quá trình này giúp loại bỏ sự mơ hồ, cung cấp đầy đủ dữ liệu và bối cảnh, tạo ra một nền tảng vững chắc để lãnh đạo có thể đưa ra quyết định một cách tự tin.
- Là đối tác tích hợp, chúng tôi chia sẻ trách nhiệm: Chúng tôi không phải là một nhà cung cấp chỉ biết thực thi mệnh lệnh. Chúng tôi là một đối tác đồng hành. Chúng tôi sẽ cùng bạn phân tích rủi ro, cùng bạn đưa ra những lựa chọn khó khăn và cùng bạn chịu trách nhiệm về kết quả kinh doanh cuối cùng. Chúng tôi tin rằng, sự hợp tác và chia sẻ trách nhiệm chính là cách để đi đến những quyết định dũng cảm và đúng đắn nhất.
Hãy Ngừng “Chờ Đợi” Và Bắt Đầu “Dẫn Dắt”
Thị trường không chờ đợi bạn. Đối thủ không chờ đợi bạn. Và đội ngũ của bạn cũng không thể chờ đợi mãi một người thuyền trưởng do dự.
Vai trò của người lãnh đạo không phải là không bao giờ sai lầm. Vai trò của bạn là đưa ra quyết định, dẫn dắt đội ngũ tiến về phía trước, và dũng cảm đứng mũi chịu sào khi sóng gió ập đến. Đó mới chính là bản lĩnh thực sự.
Bạn có đang cảm thấy áp lực trước những quyết định quan trọng và khó khăn? Bạn muốn xây dựng một phong cách lãnh đạo quyết đoán hơn, truyền cảm hứng hơn?
Hãy bắt đầu bằng việc xây dựng sự rõ ràng trong chiến lược. Mondialbrand mời bạn tham gia một “Buổi Hoạch Định Lộ Trình Chiến Lược”. Các chuyên gia của chúng tôi sẽ cùng bạn phân tích bối cảnh kinh doanh, làm sắc nét các mục tiêu và xây dựng một bộ khung ra quyết định vững chắc, giúp bạn tự tin hơn trong việc lèo lái doanh nghiệp của mình vượt qua mọi thử thách.
