“Chúng ta cần phải chuyển đổi số!”, “Tìm ngay một phần mềm CRM/ERP đi, đối thủ có hết rồi!”
Trong các phòng họp hiện nay, “chuyển đổi số” đã trở thành một khẩu hiệu thời thượng, một mệnh lệnh bắt buộc mà dường như không doanh nghiệp nào dám làm ngơ. Nhiều nhà lãnh đạo SME, vì áp lực cạnh tranh hoặc nỗi sợ bị tụt hậu, đã vội vàng lao vào cuộc đua mua sắm công nghệ.
Họ tin rằng, chỉ cần có trong tay những công cụ tân tiến nhất, doanh nghiệp sẽ tự động trở nên hiện đại và hiệu quả. Nhưng với kinh nghiệm của một kiến trúc sư, người hiểu rằng việc mua những vật liệu đắt tiền nhất không đảm bảo tạo ra một công trình vĩ đại nếu thiếu đi một bản vẽ tổng thể và sự cam kết của chủ đầu tư, tôi phải khẳng định: Chuyển đổi số mà không có mục tiêu rõ ràng và sự cam kết từ lãnh đạo không phải là một cuộc cách mạng. Đó chỉ là một màn “mua sắm công nghệ” tốn kém và cầm chắc thất bại.
Thực tế phũ phàng là có tới 48,8% doanh nghiệp đã từng sử dụng một giải pháp chuyển đổi số nhưng hiện tại không còn dùng nữa. Tại sao vậy? Bài viết này sẽ phân tích những nguyên nhân gốc rễ khiến các dự án
chuyển đổi số thất bại, và làm thế nào để biến nó từ một dự án của riêng bộ phận IT thành một cuộc chuyển mình chiến lược của toàn bộ tổ chức.
“Thay đổi về cơ bản không phải là về việc tạo ra thứ gì đó mới. Nó bắt đầu bằng việc ngừng làm những thứ cũ.” – Peter Drucker
“Nghĩa Địa” Của Những Phần Mềm Bị Bỏ Hoang: Cái Giá Của Chuyển Đổi Số Thiếu Định Hướng
Khi một dự án chuyển đổi số được khởi động chỉ vì “thấy người ta làm”, nó thường kết thúc trong một “nghĩa địa” của những phần mềm đắt tiền bị bỏ xó và những lời hứa hẹn không bao giờ thành hiện thực. Cái giá phải trả cho sự thiếu định hướng này là vô cùng lớn.
- Lãng phí Tài chính Khổng lồ: Đây là tổn thất rõ ràng nhất. Tiền bản quyền phần mềm, chi phí triển khai, chi phí tư vấn… tất cả đều bị “đốt” đi mà không mang lại bất kỳ một ROI (Tỷ suất hoàn vốn đầu tư) nào. Doanh nghiệp không chỉ mất tiền, mà còn mất đi nguồn vốn lẽ ra có thể được đầu tư vào những lĩnh vực hiệu quả hơn.
- Sự Hỗn Loạn Về Quy trình Vận hành: Áp dụng một công nghệ mới mà không có sự chuẩn bị và điều chỉnh quy trình làm việc sẽ chỉ tạo ra sự hỗn loạn. Nhân viên loay hoay với những công cụ phức tạp, các quy trình cũ và mới xung đột lẫn nhau, khiến năng suất không những không tăng mà còn sụt giảm nghiêm trọng. Công nghệ lúc này trở thành một gánh nặng, không phải một giải pháp.
- Văn hóa Chống đối và Sự Mệt mỏi vì Thay đổi: Khi lãnh đạo chỉ “ném” công nghệ xuống và coi đó là việc của bộ phận IT, nhân viên sẽ không hiểu được “Tại sao” họ phải thay đổi cách làm việc quen thuộc của mình. Họ sẽ cảm thấy bị ép buộc. Sự thiếu cam kết và tham gia từ cấp cao sẽ tạo ra một làn sóng chống đối ngầm, khiến dự án không thể được áp dụng thành công.
- Mất niềm tin vào những Sáng kiến Tương lai: Một dự án chuyển đổi số thất bại sẽ để lại một “vết sẹo” lớn trong tâm trí của cả đội ngũ. Họ sẽ trở nên hoài nghi và mệt mỏi với bất kỳ một sáng kiến thay đổi nào trong tương lai, tạo ra một rào cản văn hóa cực kỳ khó để phá vỡ.
Chuyển Đổi Số Không Bắt Đầu Bằng “Công Cụ”, Mà Bằng “Tư Duy”
Vậy, một cuộc chuyển đổi số thành công thực sự bắt đầu từ đâu? Không phải từ một buổi demo phần mềm. Mà là từ một buổi họp chiến lược của ban lãnh đạo.
Nó không phải là câu hỏi “Chúng ta nên mua phần mềm nào?”. Mà phải là những câu hỏi chiến lược hơn nhiều:
- “Tại sao” chúng ta cần chuyển đổi số? (Mục tiêu): Vấn đề lớn nhất mà chúng ta đang cố gắng giải quyết là gì?
- Để tối ưu quy trình và giảm chi phí vận hành?
- Để nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng lòng trung thành?
- Để tạo ra một mô hình kinh doanh mới và lợi thế cạnh tranh đột phá? Mục tiêu phải rõ ràng, cụ thể và đo lường được.
- “Ai” sẽ dẫn dắt cuộc chuyển đổi này? (Cam kết của Lãnh đạo): Chuyển đổi số là một cuộc cách mạng về cách thức làm việc, và nó phải được dẫn dắt bởi chính người có quyền lực cao nhất. Lãnh đạo không chỉ là người ký duyệt ngân sách. Họ phải là người truyền thông về tầm nhìn, là người đầu tiên áp dụng công nghệ mới, và là người đứng ra giải quyết những rào cản về văn hóa. Nếu CEO không tham gia, dự án cầm chắc thất bại.
- “Cái gì” cần thay đổi trước tiên? (Quy trình & Con người): Công nghệ chỉ là công cụ. Nó không thể sửa chữa một quy trình vốn đã hỏng hóc. Trước khi áp dụng công nghệ, bạn phải sẵn sàng để chuẩn hóa lại quy trình vận hành (SOPs) và chuẩn bị cho đội ngũ của mình bằng cách đào tạo và truyền thông đầy đủ.
Mondialbrand: Nơi Chiến Lược Thương Hiệu Dẫn Lối Cho Chuyển Đổi Số
Tại Mondialbrand, chúng tôi không phải là nhà cung cấp giải pháp công nghệ. Nhưng với vai trò là “Kiến trúc sư Kiến tạo Giá trị Kinh doanh Bền vững”, chúng tôi hiểu rằng một thương hiệu mạnh và một trải nghiệm khách hàng xuất sắc trong kỷ nguyên số là kết quả của một cuộc chuyển đổi số có chiến lược.
Thương hiệu và Chuyển đổi số có một mối quan hệ cộng sinh sâu sắc.
- Chiến lược Thương hiệu là “Ngôi Sao Phương Bắc” cho Chuyển đổi số: Triết lý của chúng tôi là “luôn bắt đầu bằng câu hỏi Tại sao?”. Khi chúng tôi cùng bạn xây dựng một chiến lược thương hiệu, chúng tôi sẽ giúp bạn làm rõ lời hứa cốt lõi với khách hàng. Lời hứa này (“chúng tôi mang đến sự tiện lợi nhất”, “chúng tôi thấu hiểu bạn nhất”…) sẽ trở thành kim chỉ nam để bạn xác định những ưu tiên trong việc chuyển đổi số. Bạn sẽ đầu tư vào công nghệ để thực hiện lời hứa đó một cách xuất sắc nhất.
- Chúng tôi tích hợp Trải nghiệm Khách hàng vào cốt lõi: Một cuộc chuyển đổi số thành công phải lấy khách hàng làm trung tâm. Với tư cách là đối tác tích hợp, chúng tôi giúp bạn thiết kế một hành trình khách hàng (customer journey) liền mạch và đồng bộ trên mọi điểm chạm kỹ thuật số. Từ đó, chúng ta mới cùng nhau xác định những công nghệ cần thiết để biến “bản vẽ hành trình” đó thành hiện thực, đảm bảo rằng mọi khoản đầu tư công nghệ đều trực tiếp nâng cao trải nghiệm khách hàng.
- Tầm nhìn Thực tế cho một Kế hoạch Khả thi: Chúng tôi giúp bạn kết nối tầm nhìn lớn lao của chuyển đổi số với thực tại của chiến lược kinh doanh và nguồn lực. Chúng tôi sẽ cùng bạn xây dựng một lộ trình chuyển đổi theo từng giai đoạn, bắt đầu từ những “chiến thắng nhanh” (quick wins) để tạo đà, thay vì một kế hoạch “big bang” đầy rủi ro.
Hãy Ngừng “Mua Sắm” Và Bắt Đầu “Chuyển Đổi”
Công nghệ sẽ không tự động giải quyết các vấn đề của bạn. Nó chỉ khuếch đại những gì bạn đang có. Nếu bạn có một chiến lược rõ ràng và một quy trình hiệu quả, công nghệ sẽ giúp bạn bay cao hơn. Nếu bạn có một mớ hỗn loạn, công nghệ sẽ chỉ tạo ra một mớ hỗn loạn được số hóa.
Đã đến lúc phải ngừng việc đuổi theo những công cụ lấp lánh. Hãy bắt đầu bằng một cuộc đối thoại chiến lược từ bên trong, với câu hỏi “Tại sao?”. Sự thành công của chuyển đổi số không nằm trong phần mềm, nó nằm trong tư duy của người lãnh đạo.
Bạn có đang cảm thấy loay hoay trước mệnh lệnh “phải chuyển đổi số” mà không biết bắt đầu từ đâu? Bạn lo sợ rằng khoản đầu tư công nghệ của mình sẽ không mang lại hiệu quả như kỳ vọng?
Hãy bắt đầu bằng một bản vẽ chiến lược. Mondialbrand mời bạn tham gia một “Buổi Hoạch Định Lộ Trình Chuyển Đổi Số Lấy Khách Hàng & Thương Hiệu Làm Trung Tâm”. Các chuyên gia của chúng tôi sẽ cùng bạn làm rõ các mục tiêu kinh doanh, xác định những ưu tiên chuyển đổi số quan trọng nhất và phác thảo một lộ trình để đảm bảo rằng mọi khoản đầu tư công nghệ đều mang lại ROI và củng cố sức mạnh thương hiệu của bạn.
