“Người đến rồi đi là chuyện bình thường, thị trường lao động mà!”, “Công ty mình nhỏ, làm sao cạnh tranh lương thưởng với các tập đoàn lớn để mà giữ người được?”
Đây là những lời tự an ủi, những ngộ nhận phổ biến mà nhiều nhà lãnh đạo SME dùng để biện minh cho một thực trạng đáng báo động: tỷ lệ nghỉ việc cao của những nhân viên giỏi. Họ xem việc nhân tài rời đi như một điều tất yếu không thể thay đổi, một cuộc chiến đã định sẵn phần thua.
Nhưng với kinh nghiệm của một kiến trúc sư, người hiểu rằng một công trình vĩ đại không chỉ cần những vật liệu tốt nhất lúc ban đầu mà còn phải có một kết cấu đủ vững chắc để giữ chúng lại với nhau qua năm tháng, tôi phải khẳng định: Việc không có một chính sách giữ chân nhân tài không phải là một sự yếu thế. Đó là một sự thất bại về mặt chiến lược.
Bạn đang vô tình biến doanh nghiệp của mình thành một “trạm trung chuyển” nhân sự, một “trường đào tạo miễn phí” cho các đối thủ cạnh tranh. Bạn vất vả tìm kiếm, đào tạo những con người xuất sắc nhất, để rồi nhìn họ mang toàn bộ tài năng, kinh nghiệm và cả những khách hàng trung thành sang làm giàu cho người khác. Bài viết này sẽ phân tích tại sao việc giữ chân nhân tài còn quan trọng hơn cả tuyển dụng, và làm thế nào để bạn, một doanh nghiệp SME, có thể chiến thắng trong cuộc chiến thầm lặng này.
“Hãy đào tạo nhân viên đủ giỏi để họ có thể rời đi. Hãy đối xử với họ đủ tốt để họ không muốn làm vậy.” – Richard Branson
“Hiệu Ứng Cửa Xoay”: Cái Giá Của Việc Liên Tục Mất Đi Người Giỏi Nhất
Khi những nhân viên giỏi nhất liên tục rời đi, doanh nghiệp của bạn không chỉ mất đi một vài cá nhân. Bạn đang phải gánh chịu những tổn thất khổng lồ, cả hữu hình và vô hình.
1. Chi Phí Tài Chính Khổng Lồ
Đây là tổn thất dễ thấy nhất. Chi phí để thay thế một nhân viên giỏi không chỉ là chi phí tuyển dụng lại. Nó còn bao gồm:
- Chi phí mất mát năng suất: Thời gian để một nhân viên mới đạt được hiệu suất làm việc như người cũ có thể mất từ 6 tháng đến 1 năm. Trong khoảng thời gian đó, công việc bị đình trệ, các cơ hội bị bỏ lỡ.
- Chi phí đào tạo: Toàn bộ công sức và tiền bạc đầu tư vào người cũ trở thành con số không.
- Chi phí tác động đến đội nhóm: Sự ra đi của một người chủ chốt có thể làm giảm tinh thần và gây xáo trộn cho những người ở lại.
2. “Chảy Máu” Tài Sản Tri Thức
Những nhân viên giỏi không chỉ mang theo kỹ năng của họ. Họ mang theo một tài sản vô giá: tri thức thể chế. Đó là sự am hiểu sâu sắc về khách hàng, về các quy trình ngầm, về những bài học thành công và thất bại của công ty. Khi họ rời đi, một phần “bộ não” của tổ chức cũng ra đi cùng họ.
3. Suy Giảm Uy Tín Thương Hiệu Nhà Tuyển Dụng
Một công ty có tỷ lệ nghỉ việc cao sẽ nhanh chóng có “tiếng xấu” trên thị trường lao động. Điều này khiến việc thu hút những nhân tài mới trong tương lai trở nên khó khăn và tốn kém hơn rất nhiều. Những ứng viên giỏi nhất sẽ luôn do dự khi ứng tuyển vào một nơi mà không ai muốn ở lại lâu dài.
4. Rủi Ro Mất Khách Hàng
Khách hàng xây dựng mối quan hệ với con người, không chỉ với logo công ty. Khi một nhân viên kinh doanh hay chăm sóc khách hàng chủ chốt mà họ tin tưởng rời đi, rất có thể họ cũng sẽ đi theo.
Tại Sao Nhân Tài Lại Rời Đi? Vấn Đề Không Chỉ Nằm Ở “Tiền”
Nhiều SME cho rằng mình không thể giữ người vì không cạnh tranh được về lương. Đây là một lý do, nhưng không phải là lý do lớn nhất. Nhân tài, đặc biệt là thế hệ trẻ, không chỉ đi làm vì lương. Họ rời đi vì cảm thấy không có tương lai, không được trân trọng và không có cơ hội phát triển.
Họ rời đi vì sự thiếu vắng của những yếu tố sau:
- Một Lộ trình Phát triển Sự nghiệp Rõ ràng: Họ không biết mình sẽ đi về đâu trong 1, 2, hay 5 năm tới tại công ty. Không có con đường thăng tiến, không có những thử thách mới, họ sẽ cảm thấy mình đang dậm chân tại chỗ.
- Cơ hội Học hỏi và Phát triển: Họ khao khát được nâng cao kỹ năng, được tiếp cận với những kiến thức mới. Một môi trường không có văn hóa đào tạo và phát triển sẽ không thể giữ chân những người ham học hỏi.
- Sự Công nhận và Ghi nhận: Họ muốn những nỗ lực và đóng góp của mình được nhìn thấy và ghi nhận một cách xứng đáng, không chỉ bằng tiền bạc mà còn bằng sự trân trọng từ cấp trên và đồng nghiệp.
- Một Môi trường Làm việc Tích cực và Có Ý nghĩa: Họ muốn làm việc trong một môi trường có văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ, nơi họ cảm thấy được tin tưởng, được trao quyền và là một phần của một sứ mệnh lớn lao hơn.
Xây Dựng Một “Nam Châm” Hút Nhân Tài: Khi SME Không Thể Cạnh Tranh Bằng “Tiền”, Hãy Cạnh Tranh Bằng “Tầm”
Vậy, làm thế nào để một SME có thể cạnh tranh? Câu trả lời là: hãy ngừng chơi theo luật của các công ty lớn. Hãy tận dụng những lợi thế riêng có của mình để tạo ra một “đề nghị giá trị nhân viên” (Employee Value Proposition) độc đáo.
- 1. Vẽ Ra Bản Đồ Sự Nghiệp: Dù công ty nhỏ, bạn hoàn toàn có thể cùng nhân viên xây dựng một lộ trình phát triển cá nhân. Trao cho họ những dự án thử thách hơn, cho họ cơ hội đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn. Sự phát triển không phải lúc nào cũng là “chức danh”, mà là sự trưởng thành về năng lực.
- 2. Biến Công Ty Thành Một “Trường Học”: Hãy tạo ra một văn hóa học hỏi. Khuyến khích việc chia sẻ kiến thức, tổ chức các buổi đào tạo nội bộ, cử nhân viên tham gia các khóa học bên ngoài. Hãy cho họ thấy rằng làm việc ở công ty bạn là một khoản đầu tư cho tương lai của chính họ.
- 3. Trao Quyền Và Tin Tưởng: Đây là lợi thế lớn nhất của SME. Thay vì quản lý vi mô, hãy trao quyền cho nhân viên của bạn. Cho họ không gian để sáng tạo, để thử nghiệm và thậm chí để thất bại. Sự tin tưởng này là thứ mà các tập đoàn lớn cồng kềnh khó có thể mang lại.
- 4. Xây Dựng Một Nền Văn Hóa “Không Thể Rời Bỏ”: Hãy đầu tư vào việc xây dựng một môi trường làm việc tích cực, nơi mọi người cảm thấy được kết nối, được tôn trọng và tự hào là một phần của tập thể. Đôi khi, những người đồng nghiệp tuyệt vời và một người sếp có tâm còn có sức mạnh giữ chân lớn hơn cả một mức lương hậu hĩnh.
Mondialbrand: Thương Hiệu Mạnh Không Chỉ Thu Hút Khách Hàng, Mà Còn Giữ Chân Nhân Tài
Tại Mondialbrand, với vai trò là “Kiến trúc sư Kiến tạo Giá trị Kinh doanh Bền vững”, chúng tôi tin rằng một công trình vĩ đại phải là nơi mà những con người tài năng nhất muốn đến và ở lại để cống hiến. Văn hóa doanh nghiệp và Thương hiệu nhà tuyển dụng không phải là những yếu tố phụ, chúng là một phần không thể tách rời của một chiến lược kinh doanh thành công.
- Thương hiệu là lời hứa với cả khách hàng và nhân viên: Khi chúng tôi cùng bạn xây dựng một chiến lược thương hiệu, chúng tôi không chỉ xác định lời hứa với thị trường. Chúng tôi còn giúp bạn làm rõ “Tại sao làm việc ở đây lại là một trải nghiệm tuyệt vời?”. Một thương hiệu có tầm nhìn, sứ mệnh và giá trị cốt lõi rõ ràng sẽ trở thành ngọn hải đăng thu hút những người có cùng chí hướng.
- Chúng tôi giúp bạn kể câu chuyện của mình: Một hệ thống nhận diện thương hiệu hiệu quả và một website chuyên nghiệp không chỉ để bán hàng. Nó còn là công cụ mạnh mẽ để truyền tải văn hóa và tầm nhìn của bạn đến các ứng viên tiềm năng. Chúng tôi giúp bạn kiến tạo nên những tài sản thương hiệu đủ sức thuyết phục để những người giỏi nhất muốn trở thành một phần trong câu chuyện của bạn.
- Tư duy tích hợp cho một giải pháp toàn diện: Chúng tôi hiểu rằng, để giữ chân nhân tài, bạn cần một sự đồng bộ giữa lời nói và hành động. Với tư cách là đối tác tích hợp, chúng tôi giúp bạn đảm bảo rằng hình ảnh thương hiệu mà bạn thể hiện ra bên ngoài và trải nghiệm văn hóa thực tế bên trong là một thể thống nhất, tạo ra một môi trường làm việc đáng tin cậy và đầy cảm hứng.
Đầu Tư Vào Con Người Là Khoản Đầu Tư Mang Lại Lợi Tức Cao Nhất
Hãy ngừng xem việc nhân viên giỏi rời đi là một điều hiển nhiên. Hãy bắt đầu xem đó là một tín hiệu báo động, một triệu chứng của những vấn đề chiến lược sâu xa hơn cần được giải quyết.
Đừng chờ đến khi những người giỏi nhất đã đặt đơn xin nghỉ việc lên bàn. Hãy hành động ngay từ hôm nay để biến doanh nghiệp của bạn thành một nơi mà họ không chỉ đến để làm việc, mà còn đến để thuộc về và cùng nhau phát triển.
Bạn có đang trăn trở vì liên tục mất đi những nhân viên chủ chốt vào tay đối thủ? Bạn muốn xây dựng một môi trường làm việc đủ sức hấp dẫn để giữ chân những tài năng tốt nhất?
Hãy bắt đầu bằng việc xây dựng một nền tảng văn hóa và thương hiệu vững chắc. Mondialbrand mời bạn tham gia một “Buổi Workshop Xây Dựng Thương Hiệu Nhà Tuyển Dụng”. Chúng tôi sẽ cùng bạn xác định những giá trị độc nhất của doanh nghiệp, kiến tạo một “đề nghị giá trị nhân viên” khác biệt và phác thảo những bước đi đầu tiên để biến công ty của bạn thành một “nam châm” thu hút và giữ chân nhân tài.
